Kutlamalar İstasyon Meydanı'nda bulunan Atatürk Anıtı önüne çelenk sunumu ile başladı. Törene Nazilli Kaymakam Huriye Küpeli Kan, Nazilli Belediye Başkanı Ertuğrul Tetik, Cumhuriyet Başsavcısı Murat Dilsiz, Garnizon Komutanı Personel Albay Mehmet Toker, İlçe Emniyet Müdürü Şafak Yıldırım, İlçe Jandarma Komutanı Ahmet Refik Özsoy, siyasi parti ve STK temsilcileri, Muharip Gaziler Nazilli Şubesi, Nazilli Kuva-yi Milliye Derneği üyeleri, kurum ve daire müdürleri, öğretmenler, öğrenciler ile vatandaşlar katıldı.
Kortej yürüyüşü ile belediye meydanında birinci bölümü tamamlanan etkinlikler, Sümerbank Müzesi'nin gezilmesi ve Gıdı Gıdı Tren İstasyonu önünde protokol üyelerinin günün anlam ve önemine ilişkin konuşmaları ile devam etti.
“Cumhuriyete çok şey borçluyuz”
Sümer Kampüsü'nde devam eden etkinliklerin ikinci bölümünde günün anlam ve önemini ifade eden konuşmayı ADÜ Nazilli Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Mustafa Özçağ yaptı. Üniversite olarak sanayinin musikisini eğitim alanında devam ettirmenin gayreti içerisinde olduklarını belirten Özçağ, Sümerbank Fabrikasının, sadece bir fabrika değil, aynı zamanda bir medeniyet hareketi olduğunu sözlerine ekledi. Özçağ, “23 Ağustos 1935 tarihinde dönemin ekonomi bakanı Celal Bayar tarafından temelleri atılan, 18 ay gibi çok kısa bir sürede tamamlanarak, 9 Ekim 1937 tarihinde bizzat Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün yüce teşrifleriyle hizmete açılan ve Genç Cumhuriyet'in Birinci Beş Yıllık Planı'nın ilk önemli eseri sayılan Nazilli Basma Fabrikası; Büyük Menderes nehrinin suladığı verimli toprakların ürünü olan pamuğu uzağa gitmeksizin yine aynı nehrin suyundan yararlanarak bölgeye yakın linyit kaynaklarının elektriğe dönüşmesi, bölgede yaşayan işgücünden faydalanarak üretilecek basmaların İzmir-Aydın demiryolu vasıtasıyla pazara sevki açısından büyük önem taşımaktadır. Fabrikanın kurulmasından önce bölgede üretilen pamuğun daha iyi nitelik kazanması amacıyla pamuk ıslah istasyonu kurulması, Sovyet kredisi ile inşa edilen fabrikanın kredi geri ödemesinin narenciye ile yapılması, işçilerine sunduğu modern ve huzurlu çalışma ortamına ek olarak sağlanan ekonomik ve sosyal imkanlar, Nazilli'yi büyük bir şehir kimliğine kavuşturması, Nazilli Basma Fabrikası'nı büyük bir dehanın eseri ve tam bir devletçilik projesi yapmaktadır. Tekniğin, üretimin, devletçiliğin musikisi tam 65 yıl boyunca bu ülkeye hizmet etti. Basma üretti, elektrik üretti, hastane üretti, lojman üretti, kreş üretti, spor üretti, bir şehri oluşturdu. Keşke bu musikinin sesi hiç kesilmeseydi. Nazilli'yi, cumhuriyeti aydınlatmaya devam edebilseydi. Bizler, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi olarak, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün içerisinde bulunduğumuz bu değerli mirasında, sanayinin musikisini eğitim alanında devam ettirmenin gayreti içindeyiz. Bu gayreti gösterirken Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün kurduğu cumhuriyetin temel değerlerine bağlı gençler yetiştirmek temel hedeflerimizdendir. Unutmayalım ki cumhuriyete çok şey borçluyuz. Bu borcumuzu çalışarak, üreterek ödemeye yaşamımız boyunca da devam edeceğiz" dedi.
“Bu önemli mirası yaşatmak, gelecek nesillere aktarmak hepimizin görevi”
Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün 87 yıl önce Nazilli'de sadece bir fabrika açmakla kalmayıp, burada bir şehir oluşturduğunu vurgulayan Nazilli Belediye Başkanı Dr. Ertuğrul Tetik, “ Bugün, Türkiye Cumhuriyeti'nin kalkınma hamlelerinin önemli bir dönüm noktası olan bir günü anıyoruz. 87 yıl önce, Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye'nin ilk basma fabrikası olan Sümerbank Nazilli Basma Fabrikası'nın açılışını gerçekleştirmek üzere Nazilli'ye gelmişti. Atatürk'ün Nazilli'ye armağan ettiği Sümerbank, sadece bir fabrika değil, aynı zamanda bir dönem, bir mücadele ve bir başarı hikâyesi idi. Bu önemli mirası yaşatmak, gelecek nesillere aktarmak hepimizin görevi. Nazilli, Sümerbank'la birlikte Türkiye'nin kalkınma tarihinde önemli bir yer edinmiştir ve bu miras, sonsuza dek yaşayacaktır” dedi.
“Ben de bir Sümerbank çocuğuyum”
1938 yılının Nazilli'sinde Sümerbank Fabrikasında balo salonundan, kreşine kadar her türlü imkanın var olduğunu hatırlatan Başkan Tetik, “Ben bu fabrikanın lojmanlarında oturdum. İnsanlar o gün o kadar güzel yaşardı ki, şu an bir belediye başkanı olarak o dönemden geri kaldığım için utanıyorum. Atatürk bir dehaydı, onu örnek alalım. Sümerbank çocuğu olduğum için duygusalım. Gelin hep birlikte Sümerbank'ımızı yeniden Nazilli'mize kazandıralım. 1938 ruhunu yeniden yaşatalım ve el ele, millet olarak bu değerimizi yaşatalım. 87 yıl önce Nazilli'de sadece bir fabrika açmakla kalmayıp, burada bir şehir oluşturan Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ü saygı sevgi minnet ile anıyor şükranlarımı sunuyorum” diye konuştu.
Gıdı gıdı ile nostaljik gezi
Konuşmaların tamamlanmasının ardından, öğrenciler tarafından Atatürk şiirleri okundu. Nazilli Belediyesi Halk Dansları Topluluğu ile Halk Eğitim Müdürlüğü Halk Dansları Topluluğunun zeybek gösterileri izleyenler tarafından büyük ilgi gördü. Atatürk ve Sümerbank konulu kompozisyon yarışmasında dereceye giren öğrencilere protokol üyelerinin ödüllerini vermesi ile törenler son bulurken, protokol üyeleri ve eski Sümerbank çalışanlarının katılımıyla gıdı gıdı treni hareket ettirildi. Gıdı Gıdı Treni'nin sireni ve vagonunun raylarda çıkardığı ses ile nostalji turuna katılanlar heyecan ve duygu dolu anlar yaşadı.
